احیای جامع خانه موزه‌های تهران؛ از طالقانی تا فروغ فرخزاد

مدیرعامل شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی از اتمام مطالعه و تقویت خانه موزه‌های تحت مدیریت این شرکت و آغاز فرایند ایجاد موزه و سایت موزه‌های جدید در تهران خبر داد.

به گزارش مرکز تحلیلی رافق، سید محمد ناظم رضوی با اشاره به پایان برخی پروژه‌های مرمت ابنیه‌ها و خانه موزه‌های پایتخت، از اتمام عملیات مرمت خانه موزه آیت الله طالقانی تا پایان امسال خبر داد و افزود: این مکان در سال‌های گذشته فعال بود، اما به دلیل فرسودگی و ناپایداری ساختار بنا نیازمند مرمت اساسی شد. عملیات بازسازی و مقاوم‌سازی این مجموعه اکنون در فرآیندی عمیق و ریشه‌ای به انجام رسیده است.

وی اضافه کرد: خانه آیت الله طالقانی در اسفند ۱۴۰۳ به شرکت توسعه تحویل داده شده و از همان زمان گروه هویت‌سازی و طراحی معماری فعالیت خود را آغاز کرده و سپس مرمت و استحکام بخشی خانه موزه انجام شده است. این فرایند اکنون در مرحله نازک‌کاری و تکمیل نهایی قرار دارد و مراحل موزه‌آرایی پس از پایان مرمت آغاز خواهد شد. ناظم رضوی ابراز امیدواری کرد که این خانه‌موزه تا پایان سال جاری برای بازدید عموم فعالیت خود را از سر بگیرد.

مدیرعامل شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی شهرداری تهران با بیان اینکه معرفی چهره‌های موثر انقلاب اسلامی به نسل جوان از موضوعاتی است که در خانه موزه آیت الله طالقانی به آن توجه شده است، ادامه داد: در این موزه، اسناد، آثار، زندگی‌نامه، تاریخ‌نگاری و نقش سیاسی و اجتماعی مرحوم آیت‌الله طالقانی به ویژه در جریان نهضت انقلاب اسلامی و تربیت نسل جوان آن دوران به شکل کامل به نمایش درخواهد آمد.

وی با بیان اینکه احیا و بازسازی خانه موزه‌ها از موضوعاتی است که با حساسیت و جدیت از سوی این شرکت و با هماهنگی مراجع مسئول به انجام می‌رسد، از اجرای مرمت و بازسازی ساختمان بنیاد استاد شهریار خبر داد و گفت: پروژه مرمت بنیاد استاد شهریار در منطقه ۶ تهران از سال گذشته به شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی واگذار شده و فرایند مرمت این بنا پس از کسب مجوز‌های لازم از دستگاه‌های متولی آغاز و اکنون در مراحل پایانی خود قرار دارد.

مدیرعامل شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی شهرداری تهران ادامه داد: هدف از اجرای این طرح، صیانت و بازآفرینی هویت مرتبط با استاد شهریار در تهران است. خوشبختانه عملیات مرمت، احیا و بازسازی این بنا در مراحل پایانی قرار دارد و امیدواریم تا پایان سال جاری این مهم به سرانجام برسد.

ناظم رضوی در ادامه با اشاره به پایان اجرای مرمت برخی دیگر از خانه موزه‌های پایتخت، از آغاز موزه‌آرایی و تجهیز برخی از این موزه‌ها خبر داد و گفت: خانه موزه فروغ فرخزاد در مرحله پایانی مرمت و مقاوم‌سازی قرار دارد و به زودی بر اساس مطالعات انجام شده، آثار و اسناد موجود از این شاعر برجسته، در فرایند موزه‌آرایی در قالب طراحی داخلی جایگذاری خواهد شد.

وی از تکمیل عملیات مرمت خانه موزه شهید تندگویان خبر داد و افزود: خانه موزه شهید تندگویان پس از تکمیل عملیات مرمت، اکنون وارد فاز هویت‌سازی شده است. برای طراحی معماری داخلی و موزه‌آرایی این مجموعه، جلساتی با شرکت ملی نفت ایران و مجموعه اسناد و موزه‌های آن برگزار شده است و مراحل و نحوه اجرای موزه‌آرایی و فعالیت آن مراحل نهایی خود را می‌گذراند.

ناظم رضوی از همه افراد حقیقی یا حقوقی که اسناد و مدارکی از شهید تندگویان در اختیار دارند دعوت کرد تا اسناد خود را در اختیار شرکت توسعه قرار دهند تا با استفاده از آن موزه‌ای با غنای بیشتر و کیفیت بالاتر از این شهید اجرا و در معرض دید علاقه‌مندان قرار گیرد.

مدیرعامل شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی شهرداری تهران با بیان اینکه علاوه بر موزه شهید تندگویان، برای برخی دیگر از شهدا خانه موزه‌هایی طراحی و در حال اجرا است، ادامه داد: بازسازی و احیای موزه شهدا و مشاهیر در منطقه ۱۶ به زودی شروع خواهد شد. این پروژه اکنون در مرحله جذب پیمانکار اجرایی است و انتظار می‌رود این فرایند نیز به زودی با تخصیص منابع کافی با سرعت وارد فاز اجرایی شود.

به گفته وی، شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی با شهرداری منطقه ۶، برای اجرای طرح زیباسازی بصری در کوچه موزه اخوان ثالث هماهنگی‌هایی را به انجام رسانده است. انتظار می‌رود با مشارکت شهرداری این منطقه هویت گذر فرهنگی منتهی به خانه موزه اخوان ثالث تقویت شود.

مدیرعامل شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی شهرداری تهران در ادامه با بیان اینکه کارشناسان این شرکت تجربه و تخصص بالایی در حوزه مرمت، بازسازی و نگهداشت بنا‌ها و ابنیه‌های تاریخی دارند، از انجام مقدمات و مذاکرات اولیه برای واگذاری برخی بنا‌های تاریخی به این شرکت برای مرمت، بازسازی و احیای آن‌ها با هدف بازگرداندن این اماکن به چرخه گردشگری و هویتی تهران خبر داد و گفت: عمارت امین‌لشکر در منطقه ۱۲ به عنوان یکی از بنا‌های تاریخی مهم در این منطقه در مراحل نهایی تحویل به شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی برای مرمت، بازسازی و احیا قرار دارد.

به گفته وی، حمام تاریخی نواب نیز برای ارزیابی و بررسی کارشناسی از نظر استحکام بنا، نحوه اجرای طرح‌های مرمت و احیا به شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی سپرده خواهد شد. این بنا به دلیل ظرفیت تاریخی و امکان جذب سرمایه‌گذاری فرهنگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از این رو، برنامه‌ریزی مدون و جامعی برای احیای آن پیش‌بینی شده است.

ناظم‌رضوی افزود: پروژه مرمت قلعه گبری در منطقه ۲۰ نیز از جمله طرح‌هایی است که مراحل مطالعات آن انجام شده است. این منطقه یکی از ارزشمندترین نقاط تاریخی شهر تهران و شهر ری محسوب می‌شود و آغاز عملیات احیای این سایت از نظر تاریخی بسیار حائز اهمیت است. در این راستا، جلسات هماهنگی با فرمانداری، میراث فرهنگی، آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و شهرداری منطقه در حال برگزاری است و امیدواریم با همکاری بین بخشی با دستگاه‌های متولی بتوانیم این سایت موزه را در آینده برای بازدید علاقه‌مندان، آماده بهره‌برداری کنیم.

ناظم رضوی در ادامه از برنامه‌ریزی این شرکت برای ورود به طرح‌های مرمت، بازسازی و استحکام بخشی برخی بنا‌های تاریخی پایتخت خبر داد و با بیان اینکه حفاظت از این بنا‌ها از نیاز‌های اساسی برای انتقال هویت تاریخی تهران به نسل‌های آینده است، افزود: عمارت علاءالدوله از جمله بنا‌های هویتی و تاریخی تهران است که به ثبت ملی رسیده است. این عمارت به دلیل فرسودگی بنا نیاز جدی به استحکام‌بخشی و اجرای طرح‌های مرمت و بازسازی دارد. در این راستا اخیرا این بنا برای استحکام بخشی و مرمت در اختیار شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی قرار گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: با حضور مشاور و تیم کارشناسی، معماری و هویت‌سازی شرکت توسعه جلساتی برگزار شده است. با توجه به موقعیت این عمارت، طرح مرمت اضطراری آن نیز تهیه و اکنون قرارداد‌های تخصصی مرمت، احیا و بازسازی این بنا با پیمانکاران دارای صلاحیت در حال تنظیم است.

مدیرعامل شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی شهرداری تهران با تاکید بر اهمیت توجه به وجوه مختلف هویتی پایتخت، صنعت را در تهران دارای تاریخچه و هویتی منحصر‌به‌فرد دانست و گفت: طراحی و اجرای پروژه ساخت موزه آجر به عنوان تجربه‌ای نو در حوزه موزه‌های شهری در دستور کار این شرکت قرار گرفته است. وی توضیح داد: این طرح با استفاده از بستر کوره پزخانه‌های قدیمی و با تأکید بر میراث صنعتی تهران در حال شکل‌گیری است. عملیات مرمت این مکان نیازمند دقت بالایی است. اکنون طرح در ۲ فاز معماری در حال اجراست. محل این پروژه در منطقه ۱۹ و در میان کوره‌پزخانه‌های قدیمی تهران است. ملک مورد نیاز برای اجرای این پروژه تملک شده و خوشبختانه کوره و مخزن پخت آجر در این محل در وضعیت نسبتاً سالم و مناسبی قرار دارند.

ناظم رضوی با بیان اینکه این موزه دارای ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای معرفی زمینه‌های ورود آجر به صنعت ساختمان‌سازی در تهران است، از تملک زمین‌های پیرامون محل اصلی ساخت موزه آجر خبر داد و افزود: این مجموعه به عنوان یک پایلوت مهم در حوزه موزه‌های صنعتی به شمار می‌رود و می‌توان در آینده، هویت‌های دیگر صنعتی تهران را در مجاورت موزه آجر طراحی و اجرا کرد.

مدیرعامل شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی شهرداری تهران در بخشی دیگر از این گفت‌وگو با اشاره به تاریخچه صنعت هوانوردی در ایران و جذابیت‌های بصری و تاریخی بالای این صنعت، بر ضرورت ایجاد و راه‌اندازی موزه صنعت هوانوردی در کشور به محوریت تهران تاکید کرد و گفت: در بسیاری از کشور‌های جهان، موزه صنعت هوانوردی به عنوان یک جاذبه تاریخی، گردشگری و حتی تکنولوژیکی مورد توجه قرار گرفته و توانسته است سالانه صد‌ها هزار گردشگر را به خود جلب کند.

ناظم رضوی، صنعت هوانوردی ایران را یکی از غنی‌ترین صنایع هوانوردی منطقه عنوان کرد و افزود: با توجه به وجود ذخیره‌های ارزشمند صنعت هوانوردی در کشور و ضرورت حفظ و نگهداشت آثار به جای مانده این صنعت، پروژه راهبردی طراحی و ساخت موزه پرواز در محوطه فرودگاه قدیمی قلعه‌مرغی در دستور کار شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی قرار گرفته است.

وی توضیح داد: چندین آشیانه مربوط به اولین هواپیما‌های وارد شده به کشور به عنوان بخشی مهم از تاریخ هوانوردی ایران ساختاری قابل احیا و بازسازی دارند. از این رو، شرکت توسعه در سال ۱۴۰۳ با استفاده از تجهیزات تخصصی، در مرحله نخست با اجرای مرمت اضطراری روند تخریب آشیانه‌های موجود را متوقف کرد. اکنون پیمانکار مرحله دوم مشخص و طراحی نهایی تکمیل شده است. پیش‌بینی می‌شود فاز مرمت و احیای آشیانه‌های پرواز امسال آغاز و در آینده‌ای نزدیک شاهد بهره‌برداری از موزه پرواز در محل آشیانه‌های قدیمی فرودگاه قلعه مرغی باشیم.

به گفته این مقام مسئول، مذاکراتی نیز با علاقه‌مندان صنعت هوانوردی کشور برای ایجاد سایت نمایشگاهی و فروشگاهی برای عرضه و نمایش هواپیما‌های مینیاتوری و نیز برخی تجهیزات هواپیما‌های قدیمی به انجام رسیده است. بعد از راه‌اندازی سایت موزه این اقلام به عنوان بخشی از سند و تاریخچه صنعت هوانوردی کشور به موزه اهدا خواهد شد.