فضای مجازی؛ میدان نبرد شناختی جدید

جانشین فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: فضای مجازی به عنوان بستر جنگ شناختی شناخته می‌شود که می‌تواند افراد را به تدریج از مسیر اصلی خود منحرف کند. امیر سرتیپ محمدحسین دادرس امروز – پنجشنبه ۲۰ آذر ۱۴۰۴ – در دومین همایش ملی علوم و فناوری‌های نوظهور که در دانشگاه افسری امام علی (ع) برگزار گردید، به اهمیت انسان در پیشبرد علوم اشاره کرد و گفت: در عصر حاضر شاهد انقلاب و انفجار اطلاعات هستیم و اطلاعات به سرعت در دسترس عموم قرار می‌گیرد.

وی افزود: تفاوت این وضعیت با گذشته در این است که امروزه بشر و قدرت‌های حاکم به سمت استفاده از انسان رفته‌اند و قدرت افزایش یافته، اما از آن برای خدمت به انسان‌ها استفاده نشده است. علم و فناوری و ثروت در راستای افزایش قدرت به کار گرفته می‌شود. در چند دهه اخیر، نقش هدایت‌های مغزی و طوفان‌های فکری به وضوح بیشتر شده است.

جانشین فرمانده کل ارتش با تأکید بر تلاش قدرت‌های جهانی برای استفاده از علوم به ضرر منافع انسان‌ها، تصریح کرد: این قدرت‌ها مسیر خود را بر خلاف منافع انسان‌ها قرار داده‌اند. آن‌ها با هزینه‌های اندک توانسته‌اند منازعاتی را در منطقه ایجاد کنند که صدها هزار نفر در آن جان خود را از دست داده‌اند تا منافع خود را تأمین کنند.

سرتیپ دادرس درباره تعریف علم نافع گفت: تعریف علمی که اکثر متفکران بر آن توافق دارند، نظام‌مندسازی دانسته‌ها برای شناخت واقعی از پدیده‌ها یا کشف روابط مخلوقات خداست. آنچه ما می‌توانیم درک کنیم، علم انسانی است که یکی از علوم به شمار می‌رود. قرآن کریم علم را نور و جهل را تاریکی می‌داند؛ بنابراین، شبهه‌افکنی‌ها درباره علم دینی و غیردینی در حقیقت باطل است، زیرا علم غیردینی وجود ندارد. واقعیت این است که هر آنچه ما می‌آموزیم، از خداوند است و راه خدا چیزی جز سعادت بشر نیست.

وی با بیان اینکه اگر سعادت بشری از طریق علم تأمین نشود، علم نافع نخواهد بود، افزود: قدرت‌مداران و صاحبان زور در دنیای استکباری امروز، اگر هدف‌گذاری برای علم کنند، مشخص نیست که سعادت بشری در آن دخیل باشد. اقدامات دشمنان برای دستیابی به علم به منظور تحمیل اراده خود به طرف مقابل، جنگ شناختی نامیده می‌شود.

جانشین فرمانده کل ارتش ادامه داد: جنگ شناختی می‌تواند افراد را به تدریج از مسیر اصلی منحرف کند و بستر این جنگ، فضای مجازی است. پژوهشگران باید در فضای مجازی فعال باشند و باید مسیر گذشته را در این فضا نیز طی کنند. باید باورهای خود را حفظ کرده و در این ناوگان حرکت کنند، اما در این حرکت اجباری باید ارزش‌های خود را نیز حفظ کنند.

سرتیپ دادرس به اهمیت هوش مصنوعی و لزوم استفاده صحیح از آن اشاره کرد و گفت: هوش مصنوعی نیز در این مسیر وارد شده و می‌خواهد مانند انسان فکر کند و عمل کند، اما خود هوش مصنوعی منطقی دارد که بر اساس داده‌ها عمل می‌کند. کسی که در این عرصه سرمایه‌گذاری کرده، قطعاً به دنبال نتایج منفی نیست، بنابراین اگر ما با ارزش‌های مشخص در این عرصه فعالیت کنیم، باید به این موضوع توجه داشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: داده‌های زیادی در هوش مصنوعی وجود دارد. هرچند این سیستم خطا نمی‌کند یا فراموش نمی‌کند، اما هوش مصنوعی به لحاظ اخلاقی عمل نمی‌کند. در حقیقت، هوش مصنوعی در مسیر علم نافع حرکت نمی‌کند و طراز آن برای صاحب این صنعت مثبت است، نه برای کشورهای دیگر.

جانشین فرمانده کل ارتش با بیان اینکه نمی‌توان از هوش مصنوعی استفاده نکرد، گفت: ما ناچار به استفاده از هوش مصنوعی هستیم، اما باید جهت حرکت را دقیقاً بشناسیم و متوجه باشیم که حرکت ما تا چه میزان موجب سعادت بشری می‌شود و اساساً اینکه حرکت ما ارزشی است یا ضد ارزشی. باید هوش مصنوعی را بومی‌سازی کنیم و هنگام استفاده از آن مراقب باشیم که نفع این استفاده به دشمن نرسد. باید نتیجه تلاش‌ها و تحقیقات ما، ذلیل شدن دشمن باشد، همانطور که در جنگ ۱۲ روزه این اتفاق افتاد.

جانشین معاون علوم و تحقیقات ستاد کل نیروهای مسلح نیز در این همایش گفت: کسب علم به تنهایی کافی نیست و باید به فناوری‌هایی تبدیل شود تا برای مقابله با هر تهدیدی آماده باشیم. امیر دریادار دوم فاضلی‌نیا با اشاره به نوع نگاه فرماندهی معظم کل قوا به مقوله پژوهش اظهار داشت: هدف از پژوهش از نظر فرماندهی معظم کل قوا، رسیدن به مرجعیت علمی و حل مسائل کنونی و آینده کشور است. علوم و فناوری‌های نوظهور نیز پیشران دستیابی کشور به اقتدار علمی هستند.

وی با بیان اینکه کشور ما در رتبه‌بندی احصاء علم، رتبه خوبی دارد، اما در زمینه تبدیل علم به فناوری نتوانسته‌ایم مرجعیت مدنظر فرمانده معظم کل قوا را محقق کنیم، گفت: علم باید به فناوری تبدیل شود. واقعیت این است که اگر امروز در مسیر دستیابی به علوم و فناوری‌های نوظهور حرکت نکنیم، نمی‌توانیم یک سال آینده با این مهم آشنا شویم. این علم مایه قدرت و موتور پیشران اقتدار دفاعی کشور است.

دریادار دوم فاضلی‌نیا ادامه داد: باید تهدید را بشناسیم و هرکس در حوزه خود عمل کند. در این مسیر باید از فناوری‌های نوظهور و بدیع استفاده کنیم و مراقب باشیم که فاصله میان علم و فناوری نباید آنقدر زیاد شود که ما را دچار مشکل کند. باید تلاش کنیم فاصله احصاء علوم و تبدیل آن به فناوری را کم کنیم، زیرا باید به سرعت پاسخگوی نیازها باشیم. فناوری‌های ما باید برای مقابله با هر نوع تهدیدی آماده باشند.

وی نخبگان علمی را مخاطب قرار داد و بیان کرد: نخبگان علمی ما می‌توانند در مسیر احصاء علم و تبدیل آن به فناوری با قدرت و تلاش بیشتری عمل کنند و بدانند که همانطور که فرمانده معظم کل قوا فرمودند، در این مسیر موفق خواهند شد. این مهم باید رسالت و قطب‌نمای حرکت همه ما باشد و باید بر اساس تدابیر فرماندهی معظم کل قوا حرکت کنیم.