لزوم تجدیدنظر در مدیریت پسماندهای پزشکی تهران

به گزارش مرکز تحلیلی رافق، یکی از اعضای شورای شهر تهران بر لزوم بازنگری در مدیریت پسماندهای پزشکی این شهر تأکید کرد و گفت: متأسفانه برخی مراکز درمانی همکاری لازم را در زمینه جمع‌آوری و دفع بهداشتی پسماندها ندارند.

سوده نجفی، عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران، در مراسم افتتاحیه سیزدهمین کنگره تخصصی و هفتمین کنگره بین‌المللی کنترل عفونت و استریلیزاسیون، به چالش‌های نظام سلامت در حوزه بیماری‌های عفونی اشاره کرد و اظهار داشت: بیماری‌های عفونی از جمله تهدیدات جدی برای سلامت عمومی به شمار می‌روند که تأثیرات آن تنها به بیماران محدود نمی‌شود و می‌تواند سلامت جامعه و ایمنی شهروندان را نیز به خطر اندازد. تجربیات گذشته، به ویژه شیوع بیماری‌هایی نظیر کرونا، اهمیت پیشگیری، آموزش و اقدامات اصولی در مراکز درمانی و محیط‌های شهری را نشان می‌دهد.

نجفی ادامه داد: روزانه تعداد زیادی از شهروندان برای دریافت خدمات درمانی به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دولتی و خصوصی مراجعه می‌کنند که این موضوع منجر به تولید حجم قابل توجهی از پسماندهای بیمارستانی می‌شود. برخی از این زباله‌ها عفونی و قابل انتقال هستند و باید به شیوه‌ای اصولی امحا شوند.

رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران افزود: پسماندهای عفونی تنها مختص بیمارستان‌ها نیستند. مراکز مختلفی نظیر کلینیک‌های دامپزشکی، مراکز دندانپزشکی، مطب‌ها و مراکز رادیولوژی نیز پسماند عفونی تولید می‌کنند. متأسفانه برخی از این مراکز همکاری لازم را برای جمع‌آوری و دفع بهداشتی پسماندها ندارند که این موضوع می‌تواند تهدیدی برای سلامت شهروندان و محیط زیست باشد.

بر اساس گزارش‌های ارائه شده، در تهران نزدیک به ۱۷ هزار مرکز درمانی وجود دارد که حدود ۱۱ تا ۱۲ هزار مرکز آنها پسماند تولید می‌کنند. از این تعداد، حدود ۴ هزار و ۸۰۰ مرکز تحت پوشش سازمان پسماند شهرداری قرار دارند و ماهانه حدود ۴۲۰۰ تن پسماند از ۱۶۰ بیمارستان در تهران جمع‌آوری می‌شود.

نجفی به تفاوت توزیع پسماند در مناطق مختلف تهران اشاره کرد و گفت: منطقه ۶ با ۳۴ بیمارستان و ۳۳۴ مرکز درمانی، ماهانه ۴۳۹ تن پسماند عفونی تولید می‌کند که بیشترین رقم را دارد، در حالی که منطقه ۲۱ تنها ۵ تن پسماند تولید می‌کند. این تفاوت‌ها ضرورت برنامه‌ریزی دقیق و نظارت مستمر بر مدیریت پسماند در هر منطقه را نشان می‌دهد.

وی همچنین از پیگیری مصوبه‌ای خبر داد که بر اساس آن، قرارداد با سازمان پسماند برای جمع‌آوری پسماندهای پزشکی، برای صدور پروانه طبابت الزامی خواهد شد. این اقدام گامی مؤثر در مدیریت ایمن زباله‌های پزشکی و پیشگیری از شیوع بیماری‌ها است.

عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران با تأکید بر اهمیت استفاده از اتوکلاو در مراکز درمانی، افزود: اتوکلاو یکی از ابزارهای حیاتی برای استریل کردن تجهیزات پزشکی است که نقش مهمی در پیشگیری از شیوع بیماری‌های عفونی دارد. از مجموع ۱۹۰ بیمارستان و کلینیک دامپزشکی در تهران، ۱۵۹ مرکز دارای اتوکلاو و قرارداد با سازمان پسماند هستند، اما ۳۱ مرکز هنوز فاقد این دستگاه هستند. تعداد مراکز دامپزشکی فاقد اتوکلاو قابل توجه است و لازم است این مراکز نیز به اتوکلاو مجهز شوند تا احتمال شیوع بیماری، به ویژه انتقال بیماری‌ها از حیوان به انسان، کاهش یابد.

وی در ادامه گفت: متأسفانه برخی از مراکزی که تولید پسماند عفونی دارند، همکاری لازم برای دفع اصولی و بی‌خطرسازی زباله‌ها ندارند. این موضوع می‌تواند علاوه بر تهدید سلامت شهروندان، باعث آلودگی محیط زیست نیز شود. بنابراین، وزارت بهداشت باید نظارت مستمر و کافی بر این مراکز داشته باشد تا خطر انتشار بیماری‌ها کاهش یابد.

نجفی همچنین به نقش آموزش عمومی در پیشگیری از شیوع بیماری‌ها اشاره کرد و گفت: مدیریت شهری می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های خود همچون بیلبوردهای شهری و سازمان زیباسازی، پیام‌های بهداشتی و آموزشی را به شهروندان منتقل کند. آگاهی‌رسانی به مردم درباره رعایت بهداشت فردی و دفع صحیح پسماند در منزل، می‌تواند از شیوع بیماری‌ها جلوگیری کرده و اعتماد عمومی به نظام سلامت را افزایش دهد.

نجفی با اشاره به طرح تشکیل دبیرخانه پسماند در زمان اپیدمی گفت: کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران با توجه به اهمیت این موضوع، طرح الزام شهرداری تهران به تشکیل دبیرخانه پسماند در زمان اپیدمی را در دستور کار خود قرار داده که یک فوریت این طرح در صحن علنی شورا مورد تصویب قرار گرفته و در حال تدوین مراحل پایانی برای ارائه به صحن تصویب است. در شرایط بروز و گسترش اپیدمی‌ها، مدیریت صحیح پسماندهای شهری و به ویژه پسماندهای عفونی، نقشی تعیین‌کننده در کنترل زنجیره انتقال بیماری دارد.

نبود ساختار یکپارچه و هماهنگ برای سیاست‌گذاری، نظارت و اجرای اقدامات مرتبط با پسماند، می‌تواند منجر به افزایش موارد آلودگی، ایجاد کانون‌های تکثیر عوامل بیماری‌زا و تهدید جدی سلامت عمومی شود. وی ادامه داد: بر همین اساس، تشکیل دبیرخانه تخصصی پسماند در دوران اپیدمی ضرورتی انکارناپذیر است؛ دبیرخانه‌ای که به‌عنوان مرجع واحد، وظایفی همچون یکپارچه‌سازی تصمیمات میان دستگاه‌های مسئول از جمله شهرداری، دانشگاه‌های علوم پزشکی، سازمان محیط زیست و بخش درمان بر عهده بگیرد و با پایش و رصد لحظه‌ای شرایط برای پیشگیری از ایجاد نقاط پرخطر و کاهش مواجهه مردم و کارکنان خدمات شهری با عوامل بیماری‌زا اقدام نماید.

به نظر می‌رسد این اقدام کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران در خصوص تشکیل این دبیرخانه‌ای می‌تواند از سردرگمی دستگاه‌ها جلوگیری کرده و با ایجاد ساختار منسجم، سرعت و دقت تصمیم‌گیری را در شرایط حساس اپیدمی افزایش دهد. این اقدام نه‌تنها به حفظ سلامت عمومی کمک می‌کند، بلکه با مدیریت مؤثر پسماند، احتمال گسترش عفونت و بروز بحران‌های ثانویه را به حداقل می‌رساند.

عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران در پایان تأکید کرد: مدیریت پسماندهای عفونی، پیشگیری از شیوع بیماری‌ها و حفظ سلامت عمومی نیازمند همکاری و هماهنگی میان نهادها است. کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران آماده همکاری با تمامی نهادها و مراکز درمانی برای کاهش شیوع بیماری‌های عفونی و ایجاد محیطی امن برای شهروندان است.